|
دربارهی شناخت مخاطب در فضای مجازی و رسانههای اجتماعی |
ماهنامه دنیای کامپیوتر و ارتباطات، محمد مهدی مولایی - مخاطبان رسانههای جمعی مانند تلویزیون، رادیو، مطبوعات و غیره سالها تودههای یکسان تصور میشدند که در مقابل پیامهای رسانهای نقش دریافتکنندگان منفعل را دارند. تنها یک نوع مخاطب وجود داشت، رسانهها قرار بود پیامها را ارسال کنند و مخاطبان این پیامها را به یک شکل دریافت کنند. سالها طول کشید و در نتیجه تحقیقات و پژوهشهای بسیاری که در علوم ارتباطات دنبال شد اندیشمندان این حوزه بدین نتیجه رسیدند که مخاطبان رسانهها در مقابل پیامها دریافت یکسانی ندارند و اینگونه بود که از تقسیمبندی مخاطبان به فعال و غیرفعال سخن به میان آمد. اما هر دو گونهی این مخاطبان فعال و غیرفعال همچنان تنها دریافتکننده پیام بودند و فعالیت آنها در نوع دریافت و برداشت از رسانهها تعریف میشد.
تولد فضای مجازی عرصهی جدیدی برای فعالیت مخاطبان رسانهای ایجاد کرد. در رسانهی جدید اینترنت حالا مخاطبان تنها دریافتکننده نبودند و قدرت تولید و ارسال پیام پیدا کردند تا عنوان جدید «کاربر» برای آنها در نظر گرفته شود. با رشد و گسترش امکانات فضای مجازی چند سالی است که بهمجموعه وبسایتها و ابزارهای اینترنتی که برمبنای فعالیت تعاملی کاربران بنا شدهاند عنوان «رسانههای اجتماعی» داده شده است. در رسانههای اجتماعی کاربران همزمان تولیدکننده و مصرفکنندهی پیامها هستند. بر این اساس دیگر نمیتوان از عبارات و اصطلاحات مربوط به رسانههای جمعی برای توصیف مخاطبان این رسانههای جدید استفاده کرد.