به نام خدا
پوشش خبری
جامعه شناسان به افکار عمومی به دیده ی محصول ارتباط می نگرند و مفهومی جامع تر برای آن متصور هستند. با نگاه جامعهشناسانه تا زمانی که اعضای یک جامعه با یکدیگر روابط اجتماعی برقرار نسازند، افکار عمومی موجودیتی نخواهد داشت. حتی اگر نظر های افراد جامعه به هم نزدیک باشد، اما باز هم باور های آن ها در کنار هم افکار عمومی را شکل نخواهد داد تا زمانی که نظرهایشان از طریق رسانه ها –اعم از رسانه های نوشتاری، دیداری، شنیداری یا مجازی– یا مکالمه ی تلفنی یا رودررو به هم منتقل شود.
اخبار از مهم ترین شکل دهنده های افکار عمومی هستند که با تاکتیک ها میتوان خبر را موثر تر بیان کرد.
عکس، تیتر، طرح، کاریکاتور و ... اما یکی از ابزارهای
مهم برایاینکه اطلاعرسانی به خوبی انجام شود و خبر آنگونه که قرار
است روی ذهن مخاطب و جامعه مخاطبین تأثیرگذارد، استفاده بجا از
تاکتیکهای خبری است. در این قسمت برای اینکه تفاوت استفاده از انواع تاکتیکها به وضوح
روشن شود به بیان مثالی اشاره میکنیم:
نقل است که در سنتر پارک نیویورک سگی به کودکی حمله میکند،
مردی که شاهد حادثه بود برای نجات کودک خود را به روی سگ
میاندازد و او را خفه میکند.
خبرنگار نیویورک تایمز که ماجرا را از نزدیک میبیند به مرد میگوید
فردا تیتر اول نیویورک تایمز این است: «مرد شجاع نیویورکی جان
پسری را نجات داد» مرد در جواب خبرنگار میگوید: «من نیویورکی نیستم»
خبرنگار میگوید پس تیتر میزنیم: «آمریکایی قهرمان جان پسری را نجات داد»
مرد میگوید: «ولی من آمریکایی نیستم، پاکستانیام»
فردا
تیتر نیویورک تایمز اینچنین شد. «یک مسلمان متعصب سگی را در سنتر پارک خفه
کرد» «اف بی آی احتمال میدهد القاعده در این جنایت دخیل باشد.»
تاکتیک های خبری
1- سابقه نویسی یا پیشینه نویسی (Back ground) : از متداولترین و پرکاربردترین تاکتیکهای رسانههای خبری است. در واقع روزنامهنگار با تکیه بر حوادث گذشته به شکلدهی افکار عمومی میپردازد و با ربط موضوعات گذشته به رویداد جاری، پیام مورد نظر خود را به مخاطب القا میکند.
2- تاکتیک اطلاعات سری (Secret Information): در این شیوه از ارائه خبر برای افکار عمومی جلوگیری شده و سعی میشود اخبار طبقهبندی شود، و هر زمان نیاز به هر قسمت خبر نمودار شد آن را ارائه کرد این تاکتیک بسیار قدیمی است و در مورد اسراسر محرمانه نظامی و امور دیپلماتیک از آن استفاده میشود.
3- تاکتیک نشت هدایت شونده (Targeted News Leakage): برخی از اخبار و اسرار حفظ میشوند و برخی دیگر با اهداف از قبل تعیین شده با زمانبندی خاص منتشر میشوند و به شیوه قطرهای و هدایت شونده ارائه میشوند در واقع آنها اطلاعاتی هستند که آگاهانه هدفگیری و ارائه میشوند.
4- تاکتیک ماساژ پیام (Spinning the Massage: فریب اطلاعاتی است که هر روز از کارخانه فکر دولت به بیرون جریان مییابد. تاکتیک حذف کلیبافی، زمانبندی، تبخیر از جملة این شیوه هستند.
5- تاکتیک حذف: Omission Tactic: قسمتهای مهمی از خبر به دلایلی از پیش طراحی شده و هدفمند حذف میشود تا زمینه برای انتشار شایعه فراهم گردد. رسانه میداند با انتشار خبر ناقص زمینه برای انتشار شایعه بوجود میآید چرا که به سوالات مخاطبان پاسخ داده نشده است.
6- تاکتیک کلی بافی (Generality Tactic): جزئیاتی که ممکن است مخالفت اداری یا سیاسی را با لعابی از مطالب غیرواقعی پوشیده و اصل خبر بدون در نظر گرفتن واقعیات ضروری آن انتشار مییابد. هدف رسانه این است که ضمن اینکه خبر را منتشر ساخته از ایجاد حساسیت بین گروههای فشار و سیاستگذاران سازمانی جلوگیری میکند و در واقع به آرامی اخبار مورد نظر را منتشر میسازد.
7- تاکتیک زمانبندی (Timing Tactic): تأخیر در پخش خبر به شکلی که پیامگیر دیگر نتواند کاری انجام دهد. از جنبة اول اشتیاق مخاطب را برای شنیدن خبر از منبع موثق مهیا کرده از جنبة دوم زمینة پخش شایعات را در سطح جامعه فراهم میآورد.
8- تاکتیک موجی (News) Feeding Frenzy: ریزش انواع اخبار با ارزش و بیارزش تا مخاطب در آن غرق شود و نتواند واقعیتها را درک کند.
9- تاکتیک تبخیر (Vapor Tactic): بیان بخشی از خبر برای ایجاد شایعه در جامعه شایعاتی که همراه با واقعیتها پخش میشود و پیامگیر نتواند آنها را از همدیگر تشخیص دهد.
10- تاکتیک بازگشتی (Blow-Back Tactic): این تاکتیک به منظور جلب واکنشهایی است که از جامعه به سوی منبع خبر بازخورد دارد در واقع مؤسسه خبری با انتشار این خبر مخاطب و علایق و تفکرات آنان را میسنجند این روش در زمان انتخابات بیشتر استفاده میشود.
شایعه کشته شدن صدام در حملات اولیه موشکی آمریکا به بغداد از جمله استفاده از این روش توسط خبرگزاریها بود تا آمریکاییها بدانند واکنش نیروهای مردمی و کادر ریاست جمهوری از انتشار این خبر چیست.
11- تاکتیک دروغ بزرگ (یا استفاده از دروغ محض) (Big-Lie Tactic): این تاکتیک قدیمی استفاده فراوانی در رسانهها دارد. در این روش پیامی را که به هیچ وجه واقعیت ندارد بیان میکنند. گوبلز میگوید: دروغ هرقدر بزرگتر باشد باور آن برای تودههای مردم راحتتر است. این روش برای مرعوب کردن دشمن و تهییج افکار عمومی بکار میرود در واقع دروغ باید اینقدر بزرگ باشد که کسی جرات تکذیب آن را نداشته باشد گوبلز میگویند بعضی مواقع دروغهایی میگفتم که خودم از آن میترسیدم.
12- نشان دادن سانسور به شکل غیرمستقیم
Publishing Blank Pag (Protesting Censorship) اخبار جنجالی که همیشه مورد علاقه مخاطبین هستند اما ممنوعیت انتشار دارند در این روش جای اخبار را با زدن تیتری هیجانی سفید باقی میگذارند و به مخاطب القاء میکنند که سانسور شدیدی برآنها حاکم است.
13- دستچین کردن پیام Selectively Sorting the Message
14- درشت نمایی To highlight the Message
15- تعریف Distortion
16- مبالغه To Exagerate یا دستکاری آماری To Cheat in Statistics
17- جنجال آفرینی خبری Sensationalism
18- نقل خبراز منابع ناشناخته و یا مبهم
Quoting news from unidentified sources
19- اختفاء یک منبع غیرموثق در پشت یک منبع موثق
Legitimizing News Source
20- تظاهر به بیطرفی Topretend Neutrality
21- اعلام اخبار دروغ و کشف آن توسط خود منبع
To create or propagate false news and To refute It
22- پاره حقیقت گویی To Release Facts Pavtially
23- خشونت مطبوعاتی (جنگ روانی) Press Violence
24- فوریت بخشیدن ساختگی به خبر To Artificially prioritize for News
25- پیشگوییهای مغرضانه Biased Prediction
26- استفاده از شیوه طنز وفکاهی و کاریکاتور Making New Enter Taiming
27- القاء نظر با استفاده از چیدن عکس
28- پیچیده کردن خبر برای عدم کشف حقیقت
29- استفاده از دو خبر واقعی برای طرح یک خبر ساختگی
30- تلاش برای سازگاری مواضع فرستند و گیرنده پیام
امروزه کار تهیه خبر دچار تحول شگرفی شده است و هر ساعت تکنیک جدیدی برای ارائه خبر مناسب و جذاب پدید میآید. در واقع این روشها در خدمت موسسه خبری قرار میگیرد تا یک خبر موفق شود بیشترین حجم مخاطب را با خود همراه سازد.
تاکتیکهای اشاره شده در واقع تنها گوشهای از روشهایی است که هر روزه در مؤسسههای خبری جهان مورد استفاده قرار میگیرد
سبک های خبرنویسی(NEWS STYLES)
1ـ سبک هرم وارونه(INVERTED_PYRAMID STYLE):
کارآمد
ترین و رایج ترین سبک تنظیم خبر سبک هرم وارونه نام دارد. در این سبک به
ترتیب مهمترین مطلب رویداد در ابتدای خبر و کم ارزش ترین مطلب در انتها
قرار می گیرد. از سوی دیگر در این روش ( به دلیل ضیق وقت مخاطبان )،
خواننده با مطالعه ابتدای خبر می تواند دریابد بقیه خبر برای او مفید است
یا نه؟
مزایا:
الف) زمان برای دریافت مهمترین قسمت مطلب کوتاه است. ( سرعت انتقال خبر)
ب) لید دارد که در آن مهمترین بخش خبر ارایه می شود.
ج) سادگی ویرایش، تیتر نویسی و صفحه آرایی.
د) خبر بر پایه ارزش مطالب تنظیم می شود.
معایب:
الف) خبر هیچ گاه کامل نیست، چون مهمترین قسمت های آن انتخاب شده است.
ب) سلیقه خبرنگار در اولویت بندی بخش های خبر زیاد است.
ج) توالی زمانی خبر از هم گسسته می شود.
د) گاهی خواننده با خواندن لید به ادامه خبر نمی پردازد.
ه) گاهی آنچه در لید گفته شده،در متن تکرار می شود.
درباره ترتیب ارایه مطالب به سبک هرم وارونه باید بسته به تعداد موضوعات خبر به ارایه مطالب پرداخت.
*در خبرهای یک موضوعی:
در پاراگراف اول لید نوشته می شود.
در پاراگراف بعدی توضیح بیشتری برای لید می دهیم.
و
به ترتیب، توضیحات در هر پاراگراف نسبت به اهمیت آن نوشته می شود تا خبر
کامل شود و به پایین ترین سطح که می رسد اهمیت چندانی ندارد ولی صرفا برای
توضیح و تکمیل خبر آمده است.
*در خبرهای چند موضوعی :
ابتدا
مهمترین قسمت خبر را تعیین کرده ، در لید می آوریم و بعد در یک یا چند
پاراگراف قسمت اول خبر را تکمیل کرده و بعد قسمت دوم خبر را نوشته، به همان
ترتیب در پاراگراف های بعدی این قسمت خبر را تکمیل می کنیم و در نهایت
قسمت سوم خبر نوشته و در پاراگراف های بعدی کامل می شود. یعنی اگر قسمت A
از قسمت B مهمتر است ، قسمت های A1، A2و… قبل از قسمت B در خبر آورده می
شوند.
***باید تاکید کرد سبک هرم وارونه به دلیل سهولت انتقال خبر، مهمترین و بهترین سبک در خبرنویسی می باشد.
نمونه سبک هرم وارونه
لید :
تهران ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی : براساس مصوبه دولت و به منظور افزایش
سرمایه گذاری، تقویت و جلب مشارکت کارکنان دولت در بخش تعاون، ماهانه 3
هزار ریال از حقوق آنان کسر و به حساب تعاونی ها واریز می شود.
پاراگراف
2: این مصوبه در جلسه ماهانه شورای معاونان وزارتخانه ها به ریاست معاون
رییس جمهور دیروز مورد بررسی قرار گرفت و مقرر شد در این زمینه بخشنامه ای
توسط وزارت تعاون به دستگاههای دولتی صادر شود.
پاراگراف
3: براساس این مصوبه، با توافق کارکنان ماهانه مبلغ 3 هزار ریال از محل
کمک هزینه عایله مندی قانون نظام هماهنگ پرداخت، کسر و به حساب اتحادیه
تعاونی مصرف کارکنان دولت و شرکت های تعاونی دستگاههای مربوطه واریز می
شود.
پاراگراف 4: بدین ترتیب با افزایش سرمایه و توان
مالی شرکت های تعاونی، امکان سرمایه گذاری کارکنان در فعالیت های تولیدی از
طریق تعاونی ها فراهم خواهد شد.
نمونه دیگر:
لید: بانکوک
(تایلند) ـ رویتر: یکی از سرنشینان هواپیمای خطوط هوایی بلغارستان در مسیر
تایلند ـ ویتنام با استفاده از چتر نجات در آسمان ویتنام از هواپیما بیرون
پرید.
به گفته مقامات خطوط هوایی بلغارستان، هنگامی که
هواپیمای ایرباس 300 خطوط هوایی (جی.اس.اس) در مسیر بانکوک به شهر هوشی
مینه (ویتنام) در حال پرواز بود، یکی از مسافران، خدمه هواپیما را با تهدید
وادار به باز کردن یکی از درهای هواپیما کرد. یک مقام خطوط هوایی
بلغارستان گفت: مسافر یاد شده که به نظر می رسید تبعه ویتنام باشد، ضمن پخش
اعلامیه هایی خود نیز به وسیله چتر نجات بر فراز خاک ویتنام به بیرون از
هواپیما پرید.مقامات هواپیمایی بلغارستان گفتند که در این حادثه به کسی
آسیب نرسیده است.
2 _ سبک تاریخی (CHRONOLOGICAL STYLE):
در این سبک مطالب با توجه به ترتیب زمانی وقوع تنظیم می شوند.
در
صفحات اخبار روز با توجه به نیاز به اطلاع رسانی سریع، تنظیم اخبار به سبک
هرم وارونه است، اما در صفحاتی که به ارایه گزارش های تحقیقی و اسناد
پرداخته می شود ، می توان از سبک تاریخی استفاده کرد.
سبک تاریخی با مقدمه:
در این نوع در ابتدای خبر مقدمه ای آورده می شود که شباهتی با لید ندارد، زیرا اصولا مقدمه تنها برای شروع خبر است و حاوی خبر نیست.
مثال:
مقدمه: تهران ـ خبرگزاری
جمهوری اسلامی: اجلاس شورای معاونان وزارتخانه ها به ریاست معاون رییس
جمهور جهت بررسی مصوبه دولت در مورد تعاونی ها تشکیل شد.
به
گزارش روابط عمومی سازمان امور اداری و استخدامی کشور، اجلاس ماهانه شورای
معاونان اداری و مالی وزارتخانه ها و سازمان های دولتی صبح دیروز به ریاست
(نام و نام خانوادگی)، معاون رییس جمهور و دبیرکل سازمان امور اداری و
استخدامی و ... با حضور (نام و نام خانوادگی)، وزیر تعاون در محل سالن
کنفرانس این سازمان تشکیل شد.در این اجلاس مصوبه قبلی هیات دولت مبتنی بر
گسترش و تقویت تعاونی های مصرف کارکنان دولت و افزایش سرمایه گذاری در بخش
تعاون یا جلب مشارکت کارکنان دولت بر اساس ماهیانه 3 هزار ریال از محل کمک
هزینه عایله مندی موضوع ماده 9 قانون نظام هماهنگ پرداخت از حقوق و مزایای
کارمندان مطرح و مورد بحث قرار گرفت و مقرر شد به منظور اجرای مصوبه فوق،
دستگاههای اجرایی همه ماهه با توافق کارکنان، مبلغ مذکور را به حساب
اتحادیه تعاون مصرف کارکنان دولت بر شرکت های تعاونی دستگاههای ذیربط واریز
نمایند.
بدین ترتیب با افزایش سرمایه و توان مالی
شرکت های تعاونی، امکان سرمایه گذاری کارکنان در فعالیت های تولیدی از طریق
شرکت های تعاونی فراهم می شود.
ضمنا قرار بر این شد بخشنامه ای در این زمینه از طرف وزیر تعاون و معاون رییس جمهور مشترکا به دستگاههای دولتی صادر شود.
3ـ سبک تاریخی با لید (CHRONOLOGICAL STYLE WITH LEAD):
این
سبک دارای لید است و به صورت ترکیبی از سبک تاریخی و هرم وارونه به نظر می
آید.شروع خبر همواره با دادن یک خبر است که حاوی مهمترین قسمت مطلب است و
پس از آن،خبر به همان ترتیب زمانی رویداد ذکر می شود .
این نوع بیشتر در گزارش حوادث بکار می رود، البته در برخی از خبرهای اجتماعی و گزارش برخی جلسات نیز کاربرد دارد.
نمونه (سبک تاریخی با لید):
لید : قاتل فرش فروش 25 ساله ایرانی در کانزاس سیتی (آمریکا) به حبس ابد محکوم شد.
شرح ماجرا: فیلیپ مک وی در بهمن ماه 1367 به همراه
دو جوان دیگر آمریکایی در یکی از بزرگراه های کانزاس سیتی راه را بر
اتومبیل حامد رضی زاده، فرش فروش ایرانی و مادرش بستند و وی را با شلیک
گلوله به قتل رساندند و مادرش را نیز مجروح کردند. قاتلان و ضاربان سپس کیف
پول رضی زاده را به سرقت برده و از محل گریختند.
بعدها با نشانه هایی که مادر رضی زاده در اختیار پلیس قرار داد، پلیس این شهر موفق شد، فیلیپ مک وی را بازداشت کند.
فیلیپ
مک وی ابتدا منکر قتل رضی زاده شد، اما بعد اعتراف کرد که برای سرقت پول
وی، راه را بر اتومبیل او بسته و این فرش فروش ایرانی را به قتل رسانده
است.
مطبوعات محل کانزاس سیتی نوشتند هیات منصفه
دادگاه در بهمن ماه سال گذشته فیلیپ مک وی 28 ساله را به خاطر قتل عمد مجرم
شناخته بودند و دادگاه منطقه (جانسون) از توابع کانزاس سیتی از ایالت
کانزاس،هفته گذشته وی را به حبس ابد محکوم کرد.
اصولا درسبک تاریخی مطلب دست نمی خورد و بر مبنای
توالی زمانی به همراه یک مقدمه ارایه می شود، لذا تنها مزیت این سبک این
است که خبر کامل و فاقد اعمال نظر خبرنگار است.
از
جمله معایب این سبک این است که چون مقدمه دارد مهمترین بخش خبری در ابتدا
ارایه می شود، طولانی و زمان بر است و ماکت بندی آن نیز مشکل تر از هرم
وارونه است.
4ـ سبک بازگشت به عقب:
در این نوع سبک ابتدا لید نوشته می شود، بعد توضیح لید داده می شود و بعد سابقه خبر نوشته می شود.
5ـ سبک با پایان شگفت انگیز:
در این نوع سبک،خواننده کنجکاو نگاه داشته می شود و برای مخاطب سوالی ایجاد می شود ، بدون این که به آن پاسخ داده شود.
در
این سبک از لید غیر متعارف و سوالی استفاده می شود و معمولا بدنه خبری به
صورت تاریخی کار می شود؛ عمده کاربرد آن در خبرهای اجتماعی و حوادث است.
6 ـ سبک دایره ای:
در این سبک،
خبر از یک نقطه شروع می شود تا ماجرا تعریف شود و دوباره به همان نقطه باز
می گردیم، علت ها را جست و جو و عواقب را بازگو می کنیم. این سبک نیز
بیشتر در خبرهای حوادث و اجتماعی کاربرد دارد.
پدیدآورنده:زهرا محمدی
نیمسال اول 98-97
مشخصه |
نام درس |
شنبه |
یکشنبه |
دوشنبه |
1159 |
متون تخصصی به زبان انگلیسی |
|
|
6:00 الی 17:30 |
1194 |
اقتصاد و فرهنگ |
|
0:45 الی 22:15 |
|
1197 |
جهانی شدن و فرهنگ |
0:45 الی 22:15 |
|
|
1198 |
تاریخ فرهنگی رادیو |
|
|
9:15 الی 20:45 |
1200 |
تلویزیون و مطالعه مقایسه ای منابع فرهنگی |
7:45 الی 20:00 |
|
|
1201 |
رسانه های جمعی و فرهنگ مردمی |
9:30 الی 11:00 |
|
|