مطالعات فرهنگی و رسانه
رسانه رسانه
مطالعات فرهنگی و رسانه
رسانه رسانه
ابن زیاد از چه تاکتیک هایی بهره برد؟
ابن زیاد از چه تاکتیک هایی بهره برد؟
مختارنامه ، نقبی به تاریخی است که اگرچه برمنابر و جمع عزاداران حسینی بسیار به آن پرداخته می شود اما از کم توجهی روانشناسان و رسانه شناسان به وقایع این مقطع چرایی این وقایع از بعد عملیات روانی کمتر بررسی شده و تقریبا نا شناخته باقی مانده است.با این وجود این نوشته بیشتر درس پس دادن شاگردی است در محضر اساتید عملیات روانی که بابی باز کند برای بررسی جامع تر و تحلیلی تر.قسمت هفتم سریال مختار نامه، جدا از مباحث تکنیکی سینمایی و بصری حاوی نکته بسیار قابل تأملی است و آن این سوال است که : چگونه می شود سرداری با شرف و نسب و وجهه و شجاعت مسلم، صبح می کند با چهار هزار لشگر تیغ آخته و شب، تنها و یکه در کوچه های کوفه قدم می زند؟ این ریزش نیرو آیا صرفا در بی وفایی کوفیان ریشه دارد یا تسلط دشمن بر تاکتیک های عملیات روانی نیز اهمیت ویژه ای دارد؟ در این قسمت ابن زیاد از چه تاکتیک هایی بهره برد؟
1) تاکتیک دروغ بزرگ
در این تاکتیک دشمن از میزان نا آگاهی جامعه هدف نسبت به قدرت مهاجمین و نیز ناکارآمدی دستگاه اطلاع رسانی جامعه هدف (در آن دوره منابر و در این دوره رسانه ها) مطلع شده و با طرح دروغی بسیار بزرگ (دروغ هرچه بزرگتر باور پذیرتر) تصویری بسیار رعب انگیز از خود در جامعه هدف ایجاد می کند و می تواند پیش از شلیک اسلحه ها دلها را به زانو درآورد.
لشگریان نادیده شام و منجنیق های پر آتش و پر عقرب و خوی وحشیانه ای که می کشند و به کنیزی می برند، به واقع تصویر سازی از خود در دید دشمن بر اساس همین تاکتیک است. نظیر همین اتفاق را عمدتاً در زمانه ما رسانه ها به عهده گرفته اند. به عنوان مثال هالیوود با دستگاه عریض و طویل سینمایی خود تصویری بسیار قدرتمند و شکست ناپذیر از ارتش آمریکا را در قالب فیلم های اکشن و جذاب و جاسوسی به کشورهای هدف صادر می کند و غالباً نیز رسانه های جامعه هدف از سر نا آگاهی آنها را مفت و مجانی در جامعه خویش توزیع می کنند. "دشمن ملت " چند بار از شبکه های سیما پخش شد؟
شیوه دوم، ایجاد رسانه هایی به زبان جامعه هدف است تا با بزرگنمایی توان نظامی دشمن، دروغ بزرگ را به خورد جامعه هدف بدهند. سلسله مطالب سایت های معاند که مستمراً به توان و نحوه و زمان حمله آمریکا به ایران می پردازند در این تاکتیک عملیات روانی قابل دسته بندی است. این درحالی است که در خود غرب مقالات بی نظیری در ضعف و افول توان نظامی آمریکا تحریر می شود کهThe eagle has crash landed نوشته ایمانوئل والرشتاین نمونه ای درخور توجه است.
2) ایجاد شوک بر مبنای دروغ بزرگ
کاربرد دروغ بزرگ ایجاد شوک است. جامعه شوک زده عقل را به پستوخانه می سپارد و برمبنای شوکی که دریافت کرده و دست به واکنشی سریع می زند که دربسیاری موارد درست در راستای منافع دشمن خویش است.
قطعیت حمله لشگریانی که هیچ منبع مطمئن و قابل وثوقی کیفیت آن را تائید نکرده مانند چاقویی زیر گلوی مذبوح عمل می کند و الباقی تلاش ها صرفا دست وپازدن است. عمده سپاه مسلم قربانی همین شیوه از عملیات روانی می گردد. در جریان فتنه نیز دشمن درست از همین تاکتیک برای شروع فتنه بهره برد و با طرح اتهام "تقلب " (دروغ بزرگ) قشر ناآگاه جامعه را دچار شوک عظیمی کرد که منجر به اغتشاش های چند روزه شد.
3) راهکار مقابله با تاکتیک دروغ بزرگ
الف: تبیین و استدلال :
افشاگری و آگاه سازی مهمترین راهکار مقابله با تاکتیک دروغ بزرگ است. اما چه کسی می تواند افشاگری کند؟
در قسمت های مربوط به امام حسن علیه السلام و در سطح شهر مرو مختار با حضور در محل فتنه و با استدلال، مردم را از دروغ بودن ادعای رسانه دشمن (فرد مبلغ و جاسوس) مطمئن می کند و دلیل اصلی این موفقیت اولاً بصیرت و آگاهی مختار است و دوماً شناختی است که مردم از وی دارند.
" مختار بومی است " مساله ای که دقیقاً نقطه آسیب پذیر سپاه مسلم علیه السلام بود. یعنی وجود فردی "عمار " در سپاه که هم فقیه باشد و هم ثقه! واینجاست که سکوت خواص، خصوصا سلیمان در پیشبرد فتنه ابن زیاد موثر می افتد. ارجاع می دهم به "این العمار " مشهور رهبر انقلاب، که حضرتش با اینکه خود ثقه است، با اینکه گفتارش سند محض برای امتش است باز هم بر اهمیت خواص با بصیرت در روزهای فتنه تاکیدمی نماید واگر نبود شاخصه هایی که در ایشان است احتمالاً دشمن به خواسته خویش می رسید که نرسید.
ب: شناسایی و انهدام مراکز عملیات روانی دشمن:
رسانه هایی که قابلیت فیلترینگ داشته باشند بایستی در اولویت قرار گیرند.مشکل مسلم علیه السلام نداشتن قوای منسجمی بود که بتواند از قبل از ورود وی این مراکز را شناسایی و منهدم کند. و به علت قدرت بسیار مراکز نفاق در کوران فتنه بود که عرصه برجناب مسلم آنقدر تنگ گشت که به پیکار فردی با دشمن روی آورد. در کوران فتنه بعد از انتخابات در این حوزه که حوزه ای سلبی بود نیروها به علت تجربه قبلی بسیار موفق وارد شدند و مراکز بسط دروغ بزرگ را بازداشت و یا منزوی کردند و از سوی دیگر افشاگری مقام معظم رهبری و رشد انقلابی و سریع جوانانی که افسران جوان لقب گرفتند در مسیر افشاگری های عمار گونه مسیر را برای آرامش تدریجی جامعه هموار نمود.
باید دقت کرد که کارکرد دروغ بزرگ بسته است به نوع عملکرد رسانه ای مدافعان جامعه هدف. در خصوص فتنه بعد از انتخابات، از آنجا که دروغ بزرگ، تقلب بود و احتمال واکنش نظام مبنی بر افشای اسناد دروغ بسیار بالا می نمود فتنه گران فرصتی بسیار اندک داشتند تا بتوانند شوک وارده را به نتیجه برسانند، این اتفاق دوبار پیش از این نتیجه داده بود، نخست در زمان شیخ فضل الله نوری است که کار به اعدام این فقیه می کشد و جامعه هدف سکوت می کند و بار دوم زمانی است که چنان آیت الله کاشانی منزوی می شود که بایستی در وقتی مقتضی تاکتیک های عملیات روانی انجام شده برای این دو شخصیت بزرگوار را نیز بررسی و تحلیل نمود تا راه تکرار بر وقایع شوم بسته شود. فاعتبرو یا اولی الابصار. پس فتنه گران سریعا وارد فاز دوم عملیات روانی شدند که به تداوم طول عمر شوک و حفظ " ولو حداقلی " نیروها در کف خیابانها بیانجامد. چرا که پس از نماز جمعه 29 خرداد رهبر معظم انقلاب عملا ریزش نیروهای "خاکستری " و تحت شوک قرار گرفته شروع شده بود. فاز دوم تاکتیک شایعه بود.